Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Çarşamba günü İstanbul’un tarihi Çırav Sarayı’nda açık bir mesajla Çarşamba günü üçüncü Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü toplantısını açtı: “Nihai amaç, ateşe ateşle barışa bir yol oluşturmaktır.”
Açıklamaları, Şubat 2022’de başlayan uzun süreli Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirmek için müzakereleri ilerletmeyi amaçlayan iki saatlik yoğun bir oturumun tonunu belirledi.
Rusya ve Ukrayna’dan yüksek düzeyde heyetler, Türkiye’nin diplomatik, istihbarat ve askeri liderlere-Ulusal İstihbarat Örgütü başkanı İbrahim Kalın ve Genelkurmay Başkanı Metin Güak-altını çizdi-Türkiye’nin hem Moscow hem de Kyiv tarafından güvenilen bir NATO üyesi olarak altını çizdi.
Çatışma ağır bir ücret aldı ve BM tahminleri yarım milyondan fazla kayıp ve milyonlarca insanın 2025 ortasından itibaren yerinden edildiğini bildirdi.
Türkiye, 2022’de ilk görüşmelere ev sahipliği yapan ve Ukrayna tahıl ihracatını mümkün kılmak için Karadeniz Tahıl Girişimi’ni kolaylaştırarak, başlangıçtan itibaren önemli bir arabuluculuk rolü oynadı.
Üçlü görüşmeler, ABD Başkanı Donald Trump ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yönlendirilen diplomatik momentumdan sonra bu yıl devam etti ve her ikisi de Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ve Ukrayna cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy ile doğrudan iletişimi sürdürdü.
Askeri çıkmaz, Rusya’nın Kırım ve Donbas’ın bir kısmı da dahil olmak üzere Ukrayna topraklarının yaklaşık% 20’sini elinde tutarken, Ukrayna Donetsk gibi doğu bölgelerindeki aksiliklerle mücadele ediyor.
Her iki taraf da, devam eden savaş alanı kilitlenmesi ve ekonomik suşların artmasıyla baskı altına alınan müzakere etme isteğini ifade ediyor.
Çarşamba günkü görüşmelerin merkezinde üç kilit alan vardı. Ukrayna, tam bölgesel restorasyon ve güvenlik garantileriyle eşleştirilmiş 30 günlük kapsamlı bir ateşkes için baskı yaptı, Rusya ise Ukrayna’nın NATO ile hizalanması ve Batı yaptırımlarından kurtulmaya bağlı uzun vadeli bir barış çerçevesi aradı.
Her iki taraf da güncellenmiş ateşkes teklifleri sundu ve teknik ekipleri gelecekteki tartışmalardan önce terimleri hassaslaştırmak için devrediyor. Fiddan, Ukrayna’nın altyapısını harap eden ve Rusya ekonomisine önemli maliyetler uygulayan düşmanlıkları sona erdirmek için acil “somut adımlar” ihtiyacını vurguladı.
Mahkum borsaları ve Ukraynalı çocukların geri dönüşü de dahil olmak üzere insani konular, Rusya’ya zorla alındı, diyalogun merkezinde yer aldı.
Bu yılın başlarında 1000-1.000 takas üzerine inşa edilen Ukrayna, 6.000’e kadar mahkumun geri dönmesini hedefleyen yaralı askerleri ve genç askere dahil olmak üzere değişimleri genişletmeyi önerdi.
Rusya, her iki tarafın da insan acılarını hafifletme konusundaki taahhüdünü yeniden teyit ederek bu önerileri gözden geçirmeyi kabul etti.
Zaporizhzhia nükleer santralinin güvenliği de potansiyel bir felaket riskini azaltmak için demilitarizasyon görüşmeleri sürdürme konusunda anlaşma ile odaklandı.
Bir diğer kritik konu, Putin, Zelenskyy ve muhtemelen bu yaz Türkiye’de bir araya getirmeyi öngören potansiyel liderlerin zirvesiydi.
Fidan, zirveyi barış görüşmelerini en üst düzeyde yükseltmek için “kritik bir adım” olarak nitelendirerek Erdoğan’ın her iki liderle olan nadir güvenini vurguladı.
Zelenskyy, Moskova’nın “ciddi niyet” göstermesi halinde Putin ile tanışmaya hazır olduğunu ifade etti, ancak Rusya zemin hazırlanana kadar daha düşük seviyeli müzakerelere devam etmeyi tercih ediyor.
Trump’ın geçici katılma isteği, devam eden lojistik zorluklar arasında diplomatik momentum ekliyor.
Fidan ayrıca “Her iki taraf da diyaloga bağlı kalırsa barış mümkündür” diyerek temkinli iyimserlik dile getirdi. Ukraynalı ve Rus yetkililer somut ilerleme duygusunu yineledi, Beyaz Saray ise Trump’ın zirveye katılma açıklığını doğruladı.
