2020’nin başından itibaren dünyayı süpüren Covid-19 pandemi, böyle bir kitlesel ölçekli olaya yanıt olarak çıplak eksiklikler koydu. Küresel koordinasyonda derin boşluklar, tıbbi malzemelere eşit olmayan erişim ve aşırı gerilmiş sağlık sistemleri ortaya çıkardı.
Kriz, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve üyelerinin şimdi Cenevre’de bu hafta benimsenen yeni bir uluslararası pandemik anlaşma yoluyla ele almayı hedefledikleri güvenlik açıklarını vurguladı.
Cenevre’deki Dünya Sağlık Meclisi’nin aralarında, Sağlık Bakanı Kemal Memiyoğlu, ülkesinin, yerli esneklik inşa etmekten pandemik sırasında sınırlarının ötesine uzatılmaya kadar Anlaşmanın temel ilkelerinin çoğunu uyguladığını söyledi.
Kemal Memişoğlu Anadolu Ajansı’na (AA), “Türkiye aslında, DSÖ ve dünya ülkelerinin mecliste karar verdiği pandemik protokolü uygulayan bir ülke.” Dedi. “Bunu pandemi sırasında zaten gösterdik. Aslında, sadece kendi vatandaşlarımıza yardım etmekle kalmadık, aynı zamanda cihazlardan malzemelere, diğer ülkelerde ihtiyacı olan insanlara kadar her türlü destek sağladık.
Memiyoğlu, “Umarım, her ülke bunu tıpkı pandemi sırasında yaptığımız gibi bir görev olarak alacak,” diye ekledi. Diyerek şöyle devam etti: “Bunu zaten başarmış bir ülke olarak, anlaşmanın faydalı olacağına inanıyoruz – ve dünyanın insanlığı test eden başka bir salgınla karşılaşmayacağını umuyoruz.”
Memiyoğlu’ya göre, Türkiye’nin Covid-19 yanıtı sağlık altyapısı ve acil durum sistemlerinin gücünü vurguladı. Yetkili, ülkenin sadece evde krizi yönetmediğini değil, aynı zamanda tıbbi malzemeleri ihraç etmekten yabancı hastaları sağlık turizmi yoluyla ağırlamaya kadar uluslararası yardım sağlayıcısı olarak da ortaya çıktığını söyledi.
Diyerek şöyle devam etti: “Son 20 yılda hem altyapı hem de insan kaynaklarında büyük çaba sarf eden ülkemiz, Covid-19’un büyük salgını başarılı bir şekilde yönetti ve sadece hastanelerde değil, doğrudan insanların evlerine de sağlık hizmeti verebildi.”
Salı günü, 194 WHO Üye Devletleri, ilk pandemik anlaşmayı resmen kabul etti ve küresel halk sağlığı işbirliğinde bir kilometre taşı olarak selamladı. 78. Dünya Sağlık Meclisi’ndeki fikir birliği kararı, Covid-19 krizi sırasında maruz kalan keskin eşitsizliklerin tetiklediği üç yıldan fazla müzakereyi izlemektedir.
Anlaşma yürürlüğe girmeden önce, ülkelerin, salgınlar sırasında malzemelere adil erişim sağlamak için önemli bir adım olan patojenik bilgileri paylaşma konusunda ayrı bir ek üzerinde anlaşmaları gerekecektir. Antlaşma, bir ila iki yıl içinde beklenen bu sistemde bir anlaşmaya varıldıktan sonra imza ve onay için açılacaktır.
Gelecekteki potansiyel bir pandeminin korkuları küresel sağlık politikasını şekillendirmeye devam ederken, Memiyoğlu da Gazze’de insani sağlık acil durumunu dediği şeyi vurgulamak için kullandı – ve Türkiye’nin onu kimin gündemine sıkıca yerleştirmek için zorladığını söyledi.
“Bugün, maalesef Filistin’de, Gazze’de insanlar yiyecek, suya veya sağlık hizmetlerine erişemezler. Hastanelerin bile yok edildiği bir süreç yaşıyoruz” dedi.
Memiyoğlu, Türkiye’nin DSÖ dahilinde resmi bir rapor üretileceği ve Gazze’nin sağlık krizi hakkında beyanda bulunacak ve derhal uluslararası eyleme duyulan ihtiyacı vurguladığını açıkladı. “Bugün, Filistin ile ilgili olarak, bir rapor hazırlamaya ve gerekli önlemleri almaya öncülük ediyoruz” dedi. Diyerek şöyle devam etti: “Filistin hakkında bir bildiri hazırlayacak ve rapor hazırlamaya liderlik ediyoruz.”
Gazze’deki durumu sadece bir halk sağlığı felaketi değil, aynı zamanda uluslararası toplum için ahlaki bir test olarak nitelendirdi. “Bu sadece Filistin ile ilgili değil. Aslında, insanlığın kendisi tehdit ediliyor. Ve insanlık tehdit edildikçe, insanların sağlığından ve yaşam hakkından sorumlu olan DSÖ gibi kurumların kayıtsız kalmamasını sağlamak için çalışıyoruz.” Dedi. “Gazze ve Filistin halkının insanlığın insanlığına ihtiyacı olduğunu söylüyoruz. Şu anda insanlık test ediliyor. Birlikte, Gazze’de insan olmanın ne anlama geldiğini yeniden kurmak istiyoruz.”
Gazze raporunu sonuçlandıracak paydaşlarla yapılan tartışmaların devam ettiğini söyledi. Diyerek şöyle devam etti: “Şu anda bunun üzerinde çalışıyoruz. Umarım, tüm Dünya Sağlık Örgütü paydaşlarımızla bir sonuca varacağız. Elbette birçok ülke bizim gibi düşünüyor.”
Ekim 2023’te Gazze’ye tam ölçekli bir saldırı başlattığından beri İsrail ordusu uluslararası ateşkes çağrılarını reddetti. Saldırı, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere yaklaşık 53.500 Filistinliyi öldürdü.
Anında acil durumların ötesinde Memiyoğlu, Türkiye’nin uzun vadeli hırslarını da özetledi. Sağlık teknolojisi geliştirmeye, yabancı bağımlılığı azaltmaya ve sağlık turizm gelirinin artırılmasına stratejik bir odaklanmaya dikkat çekti.
“Amacımız sağlık turizminden 20 milyar dolar gelir elde etmektir. Kendi teknolojimizi üreterek Türkiye’nin yabancı kaynaklara olan bağımlılığını azaltmayı amaçlıyoruz.”
