TÜriye’nin ana muhalefet partisi, Cumhuriyetçi Halk Partisi (CHP) kritik bir yasal ve politik kavşağa yaklaşıyor. 30 Haziran’da Ankara Sivil Mahkemesi, Kasım 2023’te düzenlenen partinin 38. sıradan Kongresi’ni geçersiz kılabilecek bir dava duyacak.
Dava, CHP üyeleri tarafından dosyalandıKongre’nin liderlik seçimleri sırasında usulel düzensizlikler olduğu iddia edildiği için “mutlak hükümsüzlük” (Mutlak Butlan) ilan etmeyi amaçlamaktadır.
Mahkeme davacılar lehine karar verirse, çıkarımlar iç parti meselesinin çok ötesine uzanacaktır. Dava, Türkiye’de CHP’nin güç yapısını değiştirerek ve siyasi parti süreçlerine adli katılım hakkında önemli sorular ortaya koyarak yasal ve politik bir emsal oluşturabilir.
Okumak için daha fazlası
CHP Kemal Kilicdaroglu’nun (R) eski lideri, yeni seçilen Cumhuriyet Halkları Partisi (CHP) Başkanı Ozgur Ozel (L) Ankara, Türkiye Partisi / AA Photo’daki CHP Merkezi’ndeki resmi devir törenine teslim ettikten sonra ayrılır.
Tartışmalı CHP Kongresi ve sahtekarlık iddiaları
Dava, mevcut CHP üyeleri tarafından, dış aktörler değil, iddialara ağırlık ekledi. Söz konusu Kongre, Ozgur Ozel’in sıkı bir şekilde tartışılan bir oylamanın ardından Kemal Kilicdaroglu’nun parti lideri olarak değiştirilmesine neden oldu.
Davacılar, delege oylama sürecinde ciddi düzensizliklerin meydana geldiğini iddia ediyor:
- Bazılarının belediyelerde randevu aldığı iddia edildiği gibi, tartışmalı koşullar altında yaklaşık 100 delegenin ani kusması.
- Kongre sonrası bazı delegelerin zenginliğinde dikkate değer artışlar.
- Kongre genelinde baskı, finansal teşvikler ve organize manipülasyon raporları.
Teyit edilirse, bu iddialar İç Parti demokrasisinin ihlali oluşturabilir ve Kongre’nin yasal olarak geçersiz olduğunu ilan etmek için gerekçeler sağlayabilir.
-
Cumhuriyet Halkları Partisi (CHP) Kemal Kilicdaroglu (2. r) ve CHP Başkan Ozgur Ozel (2. L) Başkanı Ankara’daki Ankara Spor Salonu’nda 38. sıradan CHP Kongresi, Türkiye, 4, 2023 (aa photo) 2023.
Mutlak hükümsüzlüğün yasal anlamı
Türk medeni hukukunda, mutlak hükümsüzlük (Mutlak Butlan) o kadar temelde kusurlu bir eylemi, yasal olarak geçersiz olarak kabul edilir. Mahkeme, CHP Kongresi’ne bu şekilde yönetilirse, Ozgur Ozel’in liderliği de dahil olmak üzere bu Kongre’nin tüm sonuçları iptal edilirdi.
İki potansiyel senaryo şunları izleyebilir:
- Mahkeme tarafından atanan mütevelli heyeti (Kayyum): Yargı, partinin meşru bir yürütme kuruluşundan yoksun olduğunu belirleyebilir ve yeni bir Kongre yapılıncaya kadar CHP işlerini yönetmek için bir mütevelli atayabilir.
- Önceki liderliğin eski haline getirilmesi: Alternatif olarak, Mahkeme, yeni bir seçim gerçekleşene kadar Kemal Kilicdaroglu tarafından verilen son yasal olarak tanınan liderliği eski haline getirebilir.
Eski CHP başkanı Kemal Kilicdaroglu, Partinin Ankara, Türkiye, 16 Eylül 2020’deki merkezinde bir basın açıklaması yaptı. (AFP fotoğrafı)
Kilicdaroglu: ‘Partiyi bir mütevelli heyetine bırakmayacağım’
Bir davacı olmasa da, Kemal Kilicdaroglu siyasi spot ışığına tekrar girdi. Parti kaynaklarına göre, Kongre iptal edilirse liderliğe geçici olarak devam etmeye istekli, “Partiyi bir mütevelli heyetine bırakmayacağım” dedi.
Bu duruş birkaç CHP lideri arasında endişe yarattı. Ankara Belediye Başkanı Mansur YavasMersin Belediye Başkanı Vahap Secer ve Parti Konseyi Üyesi Engin Ozkoc kısa süre önce Kilicdaroglu ile bir araya geldi ve onu davayı halka açık bir şekilde reddetmeye çağırdı. Kilicdaroglu’nun böyle bir hareketin mahkeme müdahalesine yol açabileceğini söyledi: “Geri dönmeyeceğimi söylersem, bir mütevelli atanacak. İstediğiniz bu mu?” diye sordu.
Pozisyonu partiyi daha da kutuplaştırdı ve kapıyı istisnai koşullar altında liderliğe getirdi – geçici olsa da.
Cumhuriyetçi Halk Partisi (CHP) Başkanı Kemal Kilicdaroglu (L) İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoglu ile Ankara, Türkiye, 20 Aralık, 2022. (AFP fotoğrafı)
Diyalogda durdurulmuş girişimler
Ozgur Ozel ve Kilicdaroglu arasında bir toplantı düzenleme çabaları şimdiye kadar başarısız oldu. Yasal zorluklarla da karşılaşan eski İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoglu, Silivri Hapishanesinde Kilicdaroglu ile yakın zamanda yapılan bir toplantı da dahil olmak üzere her iki tarafı da uzlaşmaya çağırdı. Yine de doğrudan bir konuşma yapılmadı.
Ozel’in kampı Kilicdaroglu’nun karar verdiğini iddia ederken, eski lidere yakın olanlar aynı fikirde değil. “Bay Ozgur asla buluşmak istemedi,” dedi kıdemli bir yardımcı.
Bu iletişim eksikliği, 30 Haziran duruşması öncesinde parti içindeki artan belirsizliğe katkıda bulunuyor.
O zamanlar Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Kemal Kilicdaroglu ve şimdi CHP lideri Ozgur Ozel, 13 Haziran 2023’teki Ankara, Türkiye Meclisi’nde bir parti grubu toplantısının aralarında konuşuyor. (AFP fotoğrafı)
CHP Liderliği Tüm sonuçlara hazırlanıyor
Mahkemenin Kongreyi iptal etmeyeceğinden emin olsa da, mevcut CHP liderliği tüm olasılıklara hazırlanmaktadır. Birkaç beklenmedik durum planı dikkate alınmaktadır:
- Olağanüstü Kongre: Bir seçenek, Mahkemenin Ozel’in liderliğini yeniden teyit etmeye karar vermesi için yeni bir Kongre düzenlemek ve muhtemelen davayı alakasız hale getirmektir.
- Alternatif Siyasi Yapılar: Bir mütevelli atanırsa, bazı parti üyeleri yeni bir siyasi hareket oluşturmayı veya Müttefik bir parti içinde devam etmeyi düşünüyorlar.
- Kamu seferberliği: CHP içindeki kıdemli figürler, adli müdahalenin güçlü bir kamu tepkisini kışkırtabileceğine inanıyor. Bir yetkili, eski İstanbul Belediye Başkanı İmamoglu’nun seçim zaferini savunan gösterilere atıfta bulunarak, “Bu 2019 Saracane protestolarının karşılaştırıldığında küçük görünmesini sağlayacak” dedi.
-
Cumhuriyet Halk Partisi’nin Lideri (CHP) Ozgur Ozel, 18 Mart 2025’te Türkiye, Ankara, Türkiye’deki grup toplantısında konuşuyor. (AA fotoğrafı)
Daha geniş çıkarımlar: Yargı, demokrasi ve parti özerkliği
CHP Kongresi’ne yönelik yasal zorluk iç anlaşmazlıklardan kaynaklanırken, sonuçları parti siyasetinin ötesine uzanabilir. 2023 Kongresini iptal etme ve potansiyel olarak bir mütevelli atama kararı, Türkiye’deki siyasi partileri yöneten yasal ve kurumsal çerçeve hakkında daha geniş bir tartışma açabilir.
- Yargı süreci ve bağımsızlık: Dava, Türkiye’nin partiler içi çatışmaların ele alınmasında yasal mekanizmalarının bir testi olarak yakından takip edilmektedir. Nihai kararın yasanın tarafsız bir uygulaması olarak yorumlanıp yorumlanamayacağı veya tartışmalı bir müdahale olarak görülüp görülmeyeceği, mahkemenin kararının arkasındaki şeffaflığa ve akıl yürütmeye bağlı olabilir.
- Parti özerkliği ve çoğulculuk: Türkiye’nin çok partili sistemi, siyasi partilerin bağımsız işleyişine dayanmaktadır. Herhangi bir dış müdahale, yasal yollarla bile, gelecekteki parti yönetişim anlaşmazlıkları için emsal teşkil ederek, yargı gözetimi ile siyasi özerklik arasındaki denge konusunda endişelerini dile getirebilir.
- Emsal ve Halkın Güvenleri: Sonuç, sadece CHP içinde değil, aynı zamanda diğer siyasi hareketlerde de benzer vakalara nasıl yaklaşıldığını etkileyebilir. Meşru bir yasal çözüm ya da siyasi bir dönüm noktası olarak olsun, kararın kamuoyunun algısı, demokratik kurumlara güven için çok önemli olacaktır.
30 Haziran duruşması birçok kişi tarafından hem CHP hem de Türkiye’nin daha geniş siyasi iklimi için çok önemli bir an olarak görülüyor. Mahkeme 2023 Kongresi’ni iptal ederse, eski parti lideri Kemal Kilicdaroglu bir bekçi kapasitesine geri dönebilir. Alternatif olarak, mahkemeye atanan bir mütevelli heyeti partinin yüzyıl süren tarihinde olağanüstü bir gelişmeyi işaretleyecektir.
26 Haziran 2025 02:26 GMT+03: 00
