BENDoçent Fatma Sahin liderliğindeki bir arkeolojik kazı ekibi olan NA çığır açan Discovery, Güneydoğu Türkiye’nin Sanliurfa eyaletinde bulunan Cakmaktepe’de erken yerleşmiş yaşamın önemli kanıtlarını ortaya çıkardı. Daha büyük Tas Tepeler (Taş Höyükleri) projesinin bir parçası olan bu site, avcı-toplayıcı topluluklarının yerleşmiş yaşama geçişine ışık tutarak Neolitik Çağ’ın şafağına bir pencere sunuyor.
Tas Tepeler Projesi: Neolitik Araştırmalarda Bir Kilometre Taşı
2021’de piyasaya sürüldü, Tas Tepeler Projesi Verimli Hilal olarak bilinen bölgedeki yerleşmiş yaşamın kökenlerini araştıran iddialı bir arkeolojik girişimdir.
Cakmaktepe Gobeklitepe ve Karahantepe gibi ünlü sitelerin yanı sıra bu projedeki en önemli sitelerden biridir. Proje, yurtiçi ve uluslararası araştırma ekiplerinin katkılarıyla Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından desteklenmektedir.
Cakmaktepe, Sanliurfa, Türkiye’deki yapılar, 5 Kasım 2024.
Cakmaktepe’nin benzersiz mimari özellikleri
Cakmaktepe’nin kazıları dikkate değer mimari özellikler ortaya koydu. Doğrudan ana kayaya oyulmuş dairesel yeraltı yerli binalar keşfedildi. Potter öncesi Neolitik A (PPNA) dönemine (M.Ö. 9600-8800) tarihlenen bu yapılar, erken yerleşmiş toplulukların günlük yaşamı hakkında hayati bilgiler sunmaktadır.
En önemli keşifler arasında büyük, özel amaçlı binalar, bazıları 16 metreye kadar ölçümlü. Tipik yerli alanlardan farklı olarak, bu binalar muhtemelen erken Neolitik toplumların sosyal ve ruhsal yaşamlarını yansıtan ortak veya ritüel amaçlara hizmet etti. Benzer yapılar, Gobeklitepe ve Karahantepe dahil olmak üzere diğer Tas Tepeler sahalarında tanımlanmıştır.
Cakmaktepe, Sanliurfa, Türkiye’deki yapılar, 5 Kasım 2024.
“Goblitepe’de bunlara genellikle tapınaklar denir. Burada onlara ‘özel’ veya ‘ortak yapılar’ diyoruz. Ahırdan oyulmuş kazılan yapılardan biri, bu bina, terk edildiğinde kasıtlı olarak Goblitepe’ye benzer şekilde gömüldü. ” Doçent Fatma Sahin bugün Türkiye’ye verdiği demeçte.
Ve buradaki yapılar, daha önce “Zero Point” olarak adlandırılan Goblitepe’den yaklaşık 1000 yıl öncesine dayanıyor.
Gobeklitepe’deki ikonik “T şeklinde” sütunların aksine, Cakmaktepe’deki ayakta duran taşlar, oyma veya gravür olmadan “I” şekillerine benzeyen daha basittir.
Bunlar Gobeklitepe’deki süslü sütunların prototipleridir, ”diye belirtti Sahin.“ Ahşap kirişler kullanıldı ve dekorasyonlar hayatta kalmayan tahtaya oyuldu.
Cakmaktepe, Sanliurfa, Türkiye, 5 Kasım 2024’te bulunan ceylan kafatasları.
Bulgular ritüel uygulamaları yansıtıyor
Arkeologlar, yarı ıssız bir yapının duvarlarının yakınında vahşi sığır, koyun, ceylan ve eşitlikler de dahil olmak üzere yanmış hayvan kafataslarını ortaya çıkardılar. Sahin açıkladı:
Kafatasları duvarların tabanına yerleştirildi, muhtemelen onları güçlendirmek için yakıldı – açık bir ritüel uygulama. Hayvan tasvirlerinin oymalara hakim olduğu Goblitepe ve Karahantepe’nin aksine, bu kafatasları maske olarak kullanılmış olabilir.
Doçent Fatma Sahin ve Türkiye Bugün Editör Koray Erdoğan, Cakmaktepe, Sanliurfa, Türkiye, 5 Kasım 2024. (Fotoğraf bugün Koray Erdoğan/Türkiye aracılığıyla)
Erken insan toplumunu anlamak için bir kapı
Cakmaktepe’deki bulgular sadece eski kalıntılardan daha fazlasıdır – ilk yerleşik toplulukların yaşamlarına bir bakış. Bu erken sakinler sadece geçimlere odaklanmadı, aynı zamanda sosyal bağlantıları ve ritüelleri de vurguladı. Bu tür keşifler, erken insan toplumlarının geleneksel anlayışına sadece hayatta kalma odaklı olarak meydan okur.
Devam eden araştırma ve kazılarla, Cakmaktepe tarihçilerin ve arkeologların Anadolu’daki yerleşmiş yaşamın köklerini daha iyi anlamalarına yardımcı olan eski geçmişinin yeni yönlerini ortaya çıkarmaya devam ediyor.
09 Mayıs 2025 02:07 PM GMT+03: 00
